children

ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ನಡೆಸುವ ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಗಳು -ಭಾಗ -2

ಈ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ನಾನು ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಪೋಷಕರಿಗೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ನಡೆಸುವ ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಗಳಿಂದ ಬಚಾವಾಗಲು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು, ಬಲಿಪಶು ಮತ್ತು ಪೋಷಕರಿಗೆ ಮುಂದಿನ ಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುವು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡುವೆ.

ಕಳೆದ ವಾರದಿಂದ ನಾನು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ಮಾಡುವ ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡುತಿದ್ದೇನೆ, ಕಳೆದ ವಾರ ನಾನು ಸೈಬರ್ ಬುಲ್ಲಿಯಿಂಗ್, ಸೈಬರ್ ಗ್ರೂಮಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಸ್ಟಿಂಗ್ ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದೆ. ಅದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ನೀವು ನನ್ನ ಹೋದ ವಾರದ ಅಂಕಣವನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿ. ಈ ವಾರ ನಾನು ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಪೋಷಕರಿಗೆ ಇಂತಹ ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಗಳಿಂದ ಬಚಾವಾಗಲು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು, ಬಲಿಪಶು ಮತ್ತು ಪೋಷಕರಿಗೆ ಮುಂದಿನ ಕ್ರಮಗಳು ಯಾವುವು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡುವೆ.

ಡಿಜಿಟಲ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ, ಮಕ್ಕಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ಗೆ ಬಳಸ ತೊಡಗಿದ್ದಾರೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಸೈಬರ್‌ಕ್ರೈಮ್‌ಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಗಳ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಮಕ್ಕಳು ವಯಸ್ಕರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದುರ್ಬಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಏಕೆಂದರೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುವುದು, ಅಪರಿಚಿತ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಡೌನ್‌ಲೋಡ್ ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ಚಾಟ್ ರೂಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಅವರು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಅಮೆರಿಕಾದ FBI ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಕ್ರೈಮ್ ಸೆಂಟರ್ ವರದಿಗಳ(2015-2022) ಪ್ರಕಾರ, ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ 2022 ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 20% ಹೆಚ್ಚು ಮಕ್ಕಳು ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನೊಂದು ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, 2022 ರಲ್ಲಿ ದಿನಕ್ಕೆ 7 ಮಕ್ಕಳು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಶೋಷಣೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆ ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಗಳು 15 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ (2017 ರಲ್ಲಿ 88 ರಿಂದ 2021 ರಲ್ಲಿ 1376).

ಇಂತಹ ಅಪರಾಧದಿಂದ ಮಕ್ಕಳು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಹೇಗೆ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು :-

  • ನಿಮಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದಿರುವ ಜನರಿಂದ ಮಾತ್ರ ಸ್ನೇಹಿತರ ವಿನಂತಿಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಮತ್ತು ಅದು ಕೂಡ ವಿನಂತಿಯ ನೈಜತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ನಂತರ ಮಾತ್ರ.
  • ಅನುಮಾನಾಸ್ಪದ, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ರಚಿಸಿದ ಅಥವಾ ಲಾಕ್ ಮಾಡಿದ ಪ್ರೊಫೈಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಅಪರಿಚಿತರಿಂದ ಬಂದ ಯಾವುದೇ ಸ್ನೇಹಿತರ ವಿನಂತಿಗಳನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಡಿ.
  • ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಯಾವುದೇ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಥವಾ ಆರ್ಥಿಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ.
  • ನೀವು ಫೋಟೋಗಳು ಮತ್ತು ವೀಡಿಯೊಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸಿದರೆ, ನೀವು ಅಥವಾ ನೀವು ನಂಬುವ ಯಾರಾದರೂ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಖಾಸಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಆ ಸ್ನೇಹಿತರು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರೊಂದಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಮಾಡಿ.
  • ನಿಮ್ಮ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳ ಗೌಪ್ಯತೆ ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್‌ಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಮತ್ತು ನವೀಕರಿಸಿ, ಅದನ್ನು ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ಇರಿಸಿ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಅದರ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅಪರಿಚಿತರಿಗೆ ಕಾಣಿಸದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಿ.
  • ಅಪರಿಚಿತರು ನಿಮಗೆ ನೀಡಿದ ಅಥವಾ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮಗೆ ಖಚಿತವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಯಾವುದೇ ಹೈಪರ್‌ಲಿಂಕ್ ಅನ್ನು ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಬೇಡಿ ಅಥವಾ QR ಕೋಡ್ ಅನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಬೇಡಿ ಅಥವಾ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಡಿ.
  • ನಿಮ್ಮ ಕ್ಯಾಮೆರಾವನ್ನು ಫೋನ್ ಅಥವಾ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸದಾ ಆನ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಬೇಡಿ, ಅದನ್ನು ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಾಗ ಮಾತ್ರ ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದರೆ ಉತ್ತಮ.

ಪೋಷಕರು ಇಂತಹ ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಗಳಿಂದ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೇಗೆ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು :-

  • ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಿ.
  • ಸೈಬರ್‌ ಆಯಾಮದ ವಿವಿಧ ಸೈಬರ್‌ ಅಪರಾಧಗಳು ಮತ್ತು ಅಪಾಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಿ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಅವರು ಏನು “ಮಾಡಬಹುದು” ಮತ್ತು “ಮಾಡಬಾರದು” ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿ.
  • ಅವರ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆ ಕಂಡುಬಂದಲ್ಲಿ, ಬದಲಾವಣೆಯ ಕಾರಣವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ.
  • ಪೋಷಕರ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳಂತಹ ಮಕ್ಕಳ ಸುರಕ್ಷತೆ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ಆನ್ ಆಗಿರುವ ವೆಬ್ ಬ್ರೌಸರ್‌ಗಳನ್ನು ಮಕ್ಕಳು ಬಳಸುವಂತೆ  ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಿ.
  • ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ಬಳಸುವ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್/ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ಫೋನ್‌ನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಆಂಟಿವೈರಸ್, ಫೈರ್‌ವಾಲ್ ಮತ್ತು VPN ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಪ್ಯಾಚ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ನವೀಕರಿಸಿ.
  • ನಿಮ್ಮ ಮಗುವಿನೊಂದಿಗೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿ ಮತ್ತು ಅವರು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಲು ಅವರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿ.
  • ನಿಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನೀಡಬೇಡಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಸೋರಿಕೆ ಅಥವಾ ಅಪರಿಚಿತರೊಂದಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಪಾಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಿ.

ನಿಮ್ಮ ಮಗು ಅಂತಹ ವಂಚನೆಗೆ ಬಲಿಯಾಗಿದ್ದರೆ:-

ತಕ್ಷಣವೇ ಸೈಬರ್ ಸಹಾಯವಾಣಿ ಸಂಖ್ಯೆ 1930 ಅಥವಾ ಅವರ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ www.cybercrime.gov.in ಅನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸಿ ಅಥವಾ ಮಕ್ಕಳ ಅಪರಾಧ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಮತ್ತು ಎಫ್‌ಐಆರ್ ದಾಖಲಿಸಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಿರಿ. ಎಲ್ಲಾ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳ ಬ್ಯಾಕಪ್ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿವರಗಳ ಬ್ಯಾಕಪ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಅಪರಾಧಿಯನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಲು ಬೇಕಾದ  ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮ ಹಣಕಾಸಿನ ಮಾಹಿತಿಯು ರಾಜಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ನೀವು ಭಾವಿಸಿದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಿ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಖಾತೆಗಳ ಪಾಸ್‌ವರ್ಡ್‌ಗಳು/ಪಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ.

ಸಂತ್ರಸ್ತರಿಗೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ(ಭಾರತದಲ್ಲಿ) ಲಭ್ಯವಿರುವ ಪರಿಹಾರಗಳು :-

ನಿಮ್ಮ ಹತ್ತಿರದ ಸೈಬರ್ ಅಥವಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯಲ್ಲಿ ನೀವು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಷನ್ಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಕರಣದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪೊಲೀಸರು ಸೂಚಿಸಿದ ಸೆಕ್ಷನ್ಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಬಹುದು :

  • ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆ (IPC) ಸೆಕ್ಷನ್ 292-294 (ಅಶ್ಲೀಲ ವಸ್ತುಗಳ ವಿತರಣೆ ಅಥವಾ ಚಲಾವಣೆ), ಸೆಕ್ಷನ್ 354 (ಮಹಿಳೆಯ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಅವಳನ್ನು ಅವಮಾನಿಸುವ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ನಮ್ರತೆಯನ್ನು ಆಕ್ರೋಶಗೊಳಿಸುವುದು), ಸೆಕ್ಷನ್ 354A-D (ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷೆ), ಸೆಕ್ಷನ್ 406 (ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನಂಬಿಕೆ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಾಗಿ ಶಿಕ್ಷೆ), ಸೆಕ್ಷನ್  419 (ಸೋಗು ಹಾಕುವ ವಂಚನೆಗಾಗಿ ಶಿಕ್ಷೆ), ಸೆಕ್ಷನ್ 420 (ವಂಚನೆ), ಸೆಕ್ಷನ್ 424 (ಮಾಹಿತಿಯ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆ), ಸೆಕ್ಷನ್ 441 (ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಅತಿಕ್ರಮಣ), ಸೆಕ್ಷನ್ 499 (ಮಾನನಷ್ಟ), ಸೆಕ್ಷನ್ 500 (ಮಾನನಷ್ಟಕ್ಕಾಗಿ ಶಿಕ್ಷೆ), ವಿಭಾಗ 503 (ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುವ ಬೆದರಿಕೆಗಳು), ಸೆಕ್ಷನ್ 507 (ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಬೆದರಿಕೆ), ವಿಭಾಗ 509 (ಖಾಸಗಿತನ ಮತ್ತು ನಮ್ರತೆಗೆ ಅವಮಾನ).
  • ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕಾಯಿದೆ 2000/08, ಸೆಕ್ಷನ್ 43 (ಕಂಪ್ಯೂಟರ್, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್, ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಹಾನಿಗಾಗಿ ದಂಡ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ), ವಿಭಾಗ 66 (ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಂಬಂಧಿತ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆ – ಡೇಟಾದ ಕಳ್ಳತನ, ಸಿಸ್ಟಮ್ಗೆ ವೈರಸ್ ಹರಡುವಿಕೆ, ಡೇಟಾ ನಾಶ, ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಅಧಿಕೃತ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಥವಾ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ಗೆ ಪ್ರವೇಶ), ವಿಭಾಗ 66C (ಗುರುತಿನ ಕಳ್ಳತನ ಮತ್ತು ಗುರುತಿನ ಮಾಹಿತಿಯ ಮೋಸದ ಅಥವಾ ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ದಂಡ), ವಿಭಾಗ 66D (ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸೋಗು ಹಾಕುವ ವಂಚನೆಗೆ ಶಿಕ್ಷೆ), ವಿಭಾಗ 66E (ಗೌಪ್ಯತೆ ಉಲ್ಲಂಘನೆ), ವಿಭಾಗ 67 (ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಅಶ್ಲೀಲ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕ ವಿಷಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವುದು), ವಿಭಾಗ 67A (ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಶ್ಲೀಲ ವಸ್ತುಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆ).
  • ಮಹಿಳೆಯರ ಅಸಭ್ಯ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ (ನಿಷೇಧ) ಕಾಯಿದೆ, 1986 ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕ ಅಪರಾಧಗಳಿಂದ ಮಕ್ಕಳ ರಕ್ಷಣೆ ಕಾಯಿದೆ, 2012 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸೆಕ್ಷನ್ಗಳು.
ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ನಡೆಸುವ ಸೈಬರ್ ಅಪರಾಧಗಳು, ಭಾಗ -2

ನಿಮ್ಮದೊಂದು ಉತ್ತರ

ನಿಮ್ಮ ಮಿಂಚೆ ವಿಳಾಸ ಎಲ್ಲೂ ಪ್ರಕಟವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅತ್ಯಗತ್ಯ ವಿವರಗಳನ್ನು * ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ