ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಹೆಚ್ಚುತಿರುವ ಸೈಬರ್ ಹಣಕಾಸು ವಂಚನೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಅನೇಕ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕ್ಕೊಂಡಿದೆ, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಘೋಷಣೆ ಕೂಡ ಮಾಡಿತ್ತು. ಹಿಂದಿನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ನಾನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆ ಹ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಕುರಿತು ತಿಳಿಸಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭ ದಲ್ಲಿ RBI ಮುಗ್ಧ ಖಾತೆದಾರರ ಕಳೆದುಹೋದ ಹಣದ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಬಗ್ಗೆ ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆ ಅನ್ನುವುದನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದೆ. ಈ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ನಾನು RBI ಈ ವರೆಗೆ ಸೈಬರ್ ಹಣಕಾಸು ವಂಚನೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ತೆಗೆದುಕ್ಕೊಂಡಿರುವ ಮತ್ತು ಮುಂದೆ ತೆಗೆದುಕ್ಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಅನೇಕ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ನೀವು ಹೇಗೆ ಬಳಸಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆಯು ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲಿದ್ದೇನೆ.
ಸಚೇತ್ :- ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) 2016 ರಲ್ಲಿ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಜಾಲತಾಣ ಸಚೇತ್ (www.sachet.rbi.org.in) ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಅದು ಪೊಂಜಿ ಸ್ಕೀಮ್‌ಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು, ಹಣವನ್ನು ದ್ವಿಗುಣ ಗೊಳಿಸುವ ಅಥವಾ ನಂಬಲು ಅಸಾಧ್ಯವಾದ ಬಡ್ಡಿ ಅಥವಾ ನೆಟ್ ವರ್ಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ (MLM) ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಹಣವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು ಸೊಸೈಟಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಜನರಿಂದ ಪಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಸಂಶಯಾಸ್ಪದ ಹೂಡಿಕೆಗಳು ಅಥವಾ ಡೀಫಾಲ್ಟ್ ಕಂಪನಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಸಚೇತ್ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ಮೇಲಿನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಯಾವುದಾದರು ಬ್ಯಾಂಕ್, ಸೊಸೈಟಿ ಅಥವಾ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ ನಿಮ್ಮ ದೂರಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ನಿಮ್ಮ ಹಣವನ್ನು ಸೂಕ್ತ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾಪಾಸ್ ಮಾಡದಿದ್ದರೆ ಇಲ್ಲಿ ದೂರು ನೀಡಬಹುದು ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ದೂರಿನ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುವ ಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.
ಅನಧಿಕೃತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವಹಿವಾಟುಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ :-
ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI), ತನ್ನ 2017-2018 ರ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಯಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ಅನಧಿಕೃತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವಹಿವಾಟುಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸಿನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಯಾರು ಭರಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ನಷ್ಟವನ್ನು ನೀವು ಭರಿಸುತ್ತೀರಾ ಅಥವಾ ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಭರಿಸುತ್ತದಾ ಎಂಬುದು ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಯಾರ ತಪ್ಪು ಅಥವಾ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ನಷ್ಟದ ಪ್ರಮಾಣವು ಘಟನೆಯನ್ನು ಅವರು ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಬೇಗನೆ ವರದಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
- ನಷ್ಟವು ಗ್ರಾಹಕನ ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿತನದಿಂದ ಅಥವಾ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದಿಂದ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಲ್ಲಾ.
- ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಥವಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿತನದಿಂದ ಅಥವಾ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದಿಂದ ನಷ್ಟವಾಗಿದ್ದರೆ :-
- ಅನಧಿಕೃತ ವಹಿವಾಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ಬ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ಮಾಹಿತಿ ಬಂದ 3 ಕೆಲಸದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರು ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿದರೆ ಅವರ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಶೂನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
- ನೀವು 4-7 ಕೆಲಸದ ದಿನಗಳ ವಿಳಂಬದೊಂದಿಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿದರೆ, ಗ್ರಾಹಕರ ಗರಿಷ್ಠ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯು ಖಾತೆಯ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ₹ 5,000 ರಿಂದ ₹ 25,000 ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.
- ನೀವು 7 ಕೆಲಸದ ದಿನಗಳ ನಂತರ ವರದಿ ಮಾಡಿದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯು ಆಯಾ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ನೀತಿಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.
ಗ್ರಾಹಕರು ಅಧಿಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ ದಿನಾಂಕದಿಂದ 10 ಕೆಲಸದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅನಧಿಕೃತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವಹಿವಾಟಿನಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಗ್ರಾಹಕರ ಖಾತೆಗೆ ಜಮಾ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಇದಲ್ಲದೆ RBI ಬ್ಯಾಂಕ್, ಸೊಸೈಟಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೈಬರ್ ಹಣಕಾಸು ಅಪರಾಧಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹೇಗೆ ತಮ್ಮ ಹಾರ್ಡ್ವೇರ್ ಮತ್ತು ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳು, ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್, ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸುವ ಹಾಗು ವಂಚನೆಗಳ ವರದಿ ಮಾಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಅಧಿಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದೆ. ಇನ್ನು ನಾವು RBI ಈಗ ಸದ್ಯದಲ್ಲೇ ಸೈಬರ್ ಹಣಕಾಸು ಅಪರಾಧಗಳ ವಿರುದ್ಧ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಕ್ರಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕ್ಕೊಳ್ಳೋಣ.
RBI ಸದ್ಯದಲ್ಲೇ ಸೈಬರ್ ಹಣಕಾಸು ಅಪರಾಧಗಳ ವಿರುದ್ಧ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಕ್ರಮಗಳು :-
- ‘bank.in’ ಮತ್ತು ‘fin.in’ :- ಡಿಜಿಟಲ್ ಪಾವತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ವಂಚನೆ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು, ಆರ್‌ಬಿಐ ಭಾರತೀಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ‘bank.in’ ವಿಶೇಷ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಡೊಮೇನ್ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ವಲಯದ ಇತರ ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ‘fin.in’ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಡೊಮೇನ್ ಅನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಮೀಸಲಾದ ಡೊಮೇನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ, ಗ್ರಾಹಕರು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಹಣಕಾಸು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಸೈಬರ್ ವಂಚನೆಯ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು RBI ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ, ಹಾಗು ಇದು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನರ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
- MuleHunter.ai :- ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿರುವ RBI ನಾವೀನ್ಯತೆ ಕೇಂದ್ರವು ಮ್ಯೂಲ್ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನಡೆಸುವ ಮನಿ ಲಾಂಡರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ವಂಚನೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಹೊಸ ಕೃತಕ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಆಧಾರಿತ MuleHunter.AI ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ. ಇದು ಬಳಕೆದಾರರ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ನೈಜ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಖಾತೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿನ ವೈಪರೀತ್ಯಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚಿನ ದಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ನಿಖರತೆಯಿಂದ ವೇಗವಾಗಿ ಮ್ಯೂಲ್ ಖಾತೆಗಳ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವಿಕೆಯ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.
